عقد نکاح یا ازدواج یکی از مهم ترین مراحل زندگی اشخاص است که در طی آن ، دو نفر با یکدیگر پیمان زناشویی بسته تا زندگی مشترکی را آغاز نمایند . از آن جهت که عقد نکاح آثار حقوقی مهمی را در خصوص زوجین به وجود آورده و حقوق و تکالیف متعددی را برای آنها ایجاد می نماید ، ثبت کردن ازدواج مهم و ضروری است .
ثبت ازدواج اعم از ازدواج دائم یا موقت که در دفترخانه های ثبت ازدواج و طلاق انجام می گیرد ، نیازمند طی مراحل و ارائه مدارکی است که قصد داریم در ادامه این مقاله به بررسی آنها بپردازیم . به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله مدارک لازم و ضروری برای ثبت ازدواج اعم از دائم و موقت را توضیح خواهیم داد .
ثبت ازدواج دائم و موقت
بر اساس مقررات قانونی ، ثبت کردن ازدواج دائم به عنوان یک تکلیف قانونی و مهم برای شوهر در نظر گرفته شده است ؛ به این معنا که مرد مکلف است ازدواج دائم خود را در دفاتر ازدواج و طلاق ثبت کند . به همین دلیل هم عدم ثبت ازدواج دائم سبب اعمال ضمانت اجرای کیفری برای وی خواهد شد .
در مقابل ، ثبت ازدواج موقت یا صیغه اصولا اجباری و الزامی نمی باشد ؛ با این حال در برخی شرایط مرد مکلف شده است تا ازدواج موقت را به ثبت برساند . به عنوان مثال در صورتی که زن در طول ازدواج موقت یا صیغه باردار شود و یا اینکه قبل از صیغه ، ثبت ازدواج موقت شرط شده باشد ، مرد موظف به ثبت آن خواهد بود .
در همین راستا ماده قانون حمایت خانواده مقرر داشته است :
” چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم اقدام نموده یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع کند ، ضمن الزام به ثبت واقعه ازدواج ، به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می‌شود ” .
مدارک لازم برای ثبت ازدواج دائم
همانگونه که در قسمت قبل توضیح داده شد ، ثبت کردن عقد نکاح دائم اجباری بوده و شوهر برای ثبت آن باید به دفاتر ازدواج و طلاق مراجعه کند . برای ثبت ازدواج دائم در دفترخانه مدارکی به شرح زیر مورد نیاز خواهد بود :
- شناسامه عکس دار هر یک از زوجین به همراه فتوکپی آن ؛
- کارت ملی زوجین به همراه فتوکپی آن ؛
- برگه جواب آزمایشگاه مبنی بر نتیجه آزمایشاتی که قبل از ازدواج باید توسط زوجین در آزمایشگاه انجام بشود ( مانند آزمایش عدم اعتیاد ، تالاسمی ، بیماری های مقاربتی و دریافت واکسن کزاز ) ؛
- در صورتی که زوجه دوشیزه باشد ، باید شناسنامه یا کارت ملی پدر وی نیز ارائه شود . البته در صورتی که پدر فوت کرده باشد ، باید گواهی فوت ایشان به علاوه شناسنامه یا کارت ملی جد پدری ارائه گردد . لازم به ذکر است که حضور پدر یا جد پدری در ازدواج خانم های دوشیزه ضروری بوده و یا اینکه باید وکالتنامه آنها مبنی بر اجازه ازدواج به دختر خانم ، ارائه دفتر ثبت ازدواج گردد ؛
- در صورتی که زوجه دوشیزه نبوده و قبلا ازدواج کرده است ، رضایت پدر یا جد پدری برای ازدواج ضروری نیست ؛ در عوض بایستی گواهی فوت شوهر یا طلاق نامه به دفتر ثبت ازدواج ارائه شود ؛
- سه نفر شاهد مرد بالغ و عاقل به همراه شناسنامه و کارت ملی آنها جهت امضا تحت عنوان شهود .
مدارک لازم برای ثبت ازدواج موقت
ثبت ازدواج موقت یا صیغه نیز در مواردی الزامی دانسته شده و در صورت عدم ثبت آن ، مجازات هایی مقرر شده است . در همین راستا ، برای ثبت ازدواج موقت باید مدارک مورد نیاز زیر را ارائه داد :
- شناسامه عکس دار هر یک از زوجین به همراه فتوکپی آن ؛
- کارت ملی زوجین به همراه فتوکپی آن ؛
- شناسنامه یا کارت ملی پدر و یا جد پدری زوجه و حضور وی در دفتر خانه ؛ در صورتی که زوجه دوشیزه باشد . در صورت فوت پدر و جد پدری ، گواهی فوت آنها باید به دفترخانه ارائه گردد که در این صورت ، ازدواج موقت زوجه منوط به اذن شخص دیگری نمی باشد ؛
- در صورتی که زوجه قبلا ازدواج کرده باشد نیازی به رضایت پدر و پدر بزرگ پدری خود نخواهد داشت و تنها باید گواهی فوت همسر ( در صورت فوت ایشان ) و یا طلاق نامه ( در صورت جدایی از همسر ) را به دفتر ثبت ازدواج و طلاق تحویل بدهد .